اما پیش از آغاز این نوشته ، برای آشنایی بیشتر نسل نوی فرزندان ایران زمین ، زندگینامه کوتاهی از حکیم بزرگ را تقدیم می دارم :
حکیم ارد بزرگ هم اکنون زنده هستند و در شهر کرج ، مرکز استان البرز زندگی می کنند زادگاه حکیم شهر مشهد است . پدرش از شهر شیروان در خراسان شمالی و مادرش از شیرازی های مقیم شهر مشهد بوده است . نام تنها فرزند حکیم ، غزاله می باشد .
عمده شهرت حکیم بزرگ به خاطر جملات قصار ایشان می باشد که در کتابی با عنوان کتاب سرخ جمع آوری شده است . این کتاب شامل 34 فرگرد یا همان بخش است . حکیم دارای چند نظریه مشهور است که از آن جمله می توان به نظریه قاره کهن و نظریه کهکشان اندیشه اشاره کرد . حکیم ارد بزرگ پس از 14 سال سکوت در اسفندماه 1390 با سخنرانی در دانشگاه گرگان سکوت خود را شکست و پیرامون نظریه قاره کهن و جشن نوروز سخن گفت . اندیشه های حکیم علاقمندان بسیاری در کشورهای گوناگون بخصوص پاکستان ، افغانستان ، تاجیکستان ، ازبکستان و ارمنستان و در اروپا سوییس و فرانسه دارد . اشخاصی همچون احمدشاه مسعود و بی نظیر بوتو در موردش سخن گفته اند و هوادار آرمان هایش بوده اند . بخشی از نظرات دوستان و دشمنان حکیم بزرگ را در پایان همین نوشتار تقدیم خواهم نمود .
و حال تجزیه و تحلیل آموزه های حکیم ارد بزرگ :
1- حکیم ارد بزرگ جایگاه مهر و مهربانی را بسیار بالا می داند و می گوید : «مهر و مهربانی ، درخشش باورهای پاک درون آدمیان است » و زیبایی انسان را در مهربانی می داند « زیبایی ، در مهربانی است » و اینچنین به آن سوگند یاد می کند : «سوگند به مهر که هیچ اندیشه ایی ، بی آن توان ایستایی ندارد » و از آدمهای مهربان تجلیل می کند و می گوید : «براستی مهربانان ، فرمانروایان گیتی اند ».
2- حکیم ارد بزرگ در نظریه قاره کهن خود ، به استفاده کنندگان از واژه "جاده ابریشم" اعتراض می کند و می گوید این همان راه ایران است و چین با آفرینش این نام بدنبال تصاحب بخش بزرگی از تمدن تاریخی ایرانزمین است .
3- حکیم ارد بزرگ درباره اینترنت اینگونه می اندیشد : « اینترنت ، بزرگترین دستاورد دانش آدمیان است ، عظمت فضای مجازی را آنگاه بیشتر می فهمیم که بدانیم ، به شمار آدمیان ، پندارها و اندیشه های گوناگون در آن شناور است » و در مورد ارزش تاریخی آن می گوید : « اینترنت اندیشه و دودمان ما را ، به آیندگان گره خواهد زد ، از این پس ، دیگر گذشته برای آیندگان ، تیره و تار نخواهد بود ، اندیشه ما ، سپیده دم پیدایش فصلی نو ، از تاریخ بشری است » و این دیگر سخن حکیم بزرگ در مورد فضای مجازی :« اینترنت ابزار آگاهیست ، گریزی از روشنی و نور نیست » .
4- حکیم ارد بزرگ در نظریه "کهکشان اندیشه" خود ، نظریه "دهکده کوچک جهانی" مارشال مک‌لوهان - Marshal McLuhan - کانادایی را رد می کند و معتقد است عصر زایش فرهنگ های گوناگون کشورها و کهکشانی شدن اندیشه ها فرا رسیده است .
5- حکیم ارد بزرگ یک میهن پرست است او عشق به وطن را اینگونه بیان می دارد : « میهن پرستی ، همچون دلبستگی فرزند است به مادر » باز در کتاب سرخ بیان می دارد : « ستایش گران میهن ، زنان و مردان آزاده اند » و سخنی دیگر از حکیم «فداکاری در راه میهن ، خوی بزرگان و جاودانه هاست » .
6- حکیم ارد بزرگ چه احساسی از زندگی دارد ؟ این موضوع مدتی فکر مرا مشغول کرده بود تا به این سخن رسیدم « تاوان بزرگی ، تنهاییست » اما این نکته هم نمی توانست پاسخ کاملی برای پرسش من باشد ، در فرگرد ارد خواندم : « هر گاه ، با هزار واژه مهر ، به سوی مردم میهنم شتافتم ، تنهاترین ایرانی بودم » برای یک لحظه حسی غریب و سرد تمام وجودم را فرا گرفت حسی که می گفت فریادهایش را هم کسی نمی شنود ، همان عذاب را در بخش پایانی زندگینامه حکیم به قلم خودش در کتاب سرخ می بینیم : « آری اُرُد واژگانی شد به دهان همگان ، آدمیان هزاردستان سخنان او شدند ، او خود در زندان سرد تنهایی و امید برای بالندگی سرزمین مادری ، تا کدام خنجر زهرآگین ، پرنیان تن و واژگان او را بشکافد و به این داستان غم انگیز پایان دهد » .
7- حکیم ارد بزرگ معتقد است در کشورهای پیشرفته ، از اساطیر زنده تجلیل می شود و در کشورهای عقب افتاده از مشاهیر و اساطیر مرده .
8- حکیم ارد بزرگ باور دارد که: « کارمندان فاسد ، از هر دزد و آشوبگری ، بیشتر به کشور آسیب می زنند » و باز در مورد چگونگی برخورد دولتمردان با کارمندان فاسد می گوید : « فرمانروا در برکناری کارمند بد نام ، زمانی را نباید از دست دهد ، چون در دید مردم ، سیاهی کار بزهکار ، خیلی زود دامن او را نیز خواهد گرفت » .
9- حکیم ارد بزرگ در کتاب سرخ به شکل مستقیم به نام دو کشور اشاره می کند و می گوید : « ایران ، هیچگاه از عربستان ، دوستی نمی بیند » و دومین جمله حکیم در مورد یونان است : « شرم بر کسانی که ، داشته های فرهنگی ایران کهن را ، در پای فرهنگ موهوم یونان سر می برند » .
10- حکیم ارد بزرگ در مورد نحوه برخورد با تجزیه طلبان در کتاب سرخ جملاتی دارند ایشان معتقد است :«ایران ، نخستین کشوری بوده است ، که با کوچ های آرام و بزرگ ، یکپارچگی اش را پاس داشته ، و مرزهایش را پولادین ساخته است » و همچنین می گویند : « مهاجرت های بزرگ در درون کشور ، موجب منزوی شدن جدایی طلبان می گردد » و باز می فرمایند : «کوچ های برنامه ریزی شده و آرام ، در هر سرزمینی ، بالندگی و شکوفایی دوباره را ، در پی خواهد داشت» و سخن دیگر :«در کشور ، همه یک نام دارند و آن "هم میهن" است ، چیزی به نام بومیان گوناگون در درون یک کشور ، پذیرفته نیست» پند آخرین حکیم بزرگ در این مورد اینگونه است : «برای پاسداشت یکپارچگی ایران زمین ، دیوانسالاران باید کوچ های بزرگ و آرام آدمیان را ، دنبال نمایند »
11- حکیم ارد بزرگ در مورد مردان فمینیست تر از زنان می گوید : « مردانی که همواره از جایگاه و هنجار زنان پشتیبانی می کنند ، خود بیشتر از دیگران به نهاد زن می تازند » نوشته های حکیم در کتاب سرخ گویای این حقیقت است که ایشان تفاوتی بین زن و مرد در عرصه های اجتماعی قائل نیست او به "ابر انسان مرد " معتقد نیست هر جا نام مرد هست می توان نام زن را نیز دید مانند جملات زیر : «مردان و زنان کهن ، برآیند و پژواک پاکی و راستی هستند» و یا این جمله : «بوی خوش زندگی ، در سخن زنان و مردان پاک نهاد جاریست» و یا این سخن «مردان و زنان کهن ، در راه رسیدن به آرمان بزرگ ، یک آن هم ، نمی ایستند » و در نهایت این سخن :« نگاه مردان و زنان کهن ، ایستا نیست ، آنها دوران های آینده را نیز ، به خوبی می بینند » ..
12- حکیم ارد بزرگ در فرگرد خرد می گوید : برای کشوری که خردمندانش خانه نشین باشند ، باید گریست .
13- حکیم ارد بزرگ همواره همه را به کوشش و کار فرا می خواند و می گوید : « کوشش بی پایان برای رسیدن به یک آرمان پاک ، از آدمی ، چهره ماندگار می سازد » هشدار می دهد که « آرامش اگر همیشگی باشد ، سستی و پلشتی در پی دارد » و به جوانان جویای کار نصیحت می کند :«جوانان باید بدانند ، برای رسیدن به آرزوهای بزرگ ، لاجرم نباید همه چیز ، همین آغاز مهیا باشد ، بدون خجالت به کاری (حتی ساده و پیش پا افتاده) مشغول شوید ، کار و کوشش شما ، درهای پیروزی را ، یکی پس از دیگری ، خواهد گشود » و افق تلاش را اینگونه نشان می دهد : «هر آدمی به اندازه کوششی که می کند ، از داشته های گیتی بهره می برد » .
14- حکیم ارد بزرگ عرفان های هندی و تصوف را صریحا رد می کند و می گوید : از صوفی مسلکان و مرداب اندیشه های هندی و چینی دوری کنید . و در جایی دیگر می گوید : تصوف ، عرفان های هندی و بودیسم ، سرشتی هولناک دارند ، آنها از آدمی ، تکه گوشت هایی ناکارا و ناتوان می سازند .
15- حکیم ارد بزرگ درباره رابطه استاد و شاگرد به نکات بسیار عمیقی اشاره می کنند و می فرماید : « شاگردانی که بدون نوآوری ، همواره سخن استاد خویش را باز می گویند ، هیچگاه برای خود و استادشان ، فر و شکوهی به ارمغان نمی آورند » ونکته جالب دیگری می گویند : «بهترین آموزگار استاد ، شاگرد اوست» و هشدار حکیم در مورد واژه استاد « هیچ توانایی ، هنر و تحصیلاتی ، موجب نمی شود ، به آدمی که هنوز به مرز چهل سالگی نرسیده است ، استاد بگوییم . باید ارزش واژه ها را بدانیم و آنها را قربانی درک پایین خود نکنیم . آدمی که هنوز به چهل سالگی نرسیده ، نمی تواند بینش و نگاهی درست به گیتی و آدمیان داشته باشد . استاد ، تنها متخصص در یک رشته نیست ، استاد کسی است که به ماهیت و بینش ، فرای تخصص خود ، دست یافته است » و در نهایت حکیم از مهر به استاد می گوید :« دست استاد خویش را ببوس ، چون او هم پدر است هم پرورنده خرد » .
16- حکیم ارد بزرگ از آدمیانی که شان و ارزش وجود خویش را نادیده می گیرند بیزار است و می گوید : «فروتنی و غرور بی جا ، به یک اندازه چندش آور هستند » و البته یکی از زیباترین تعبیرها پیرامون ارزش فروتنی را دارند ، ایشان می گویند : « دریاها نماد فروتنی هستند ، در نهان خود ، کوه هایی بلندتر از خشکی دارند ، ولی هیچ گاه ، آن را به رخ ما نمی کشند » .
17- حکیم ارد بزرگ برای شادی ارزشی فوق العاده قائل است و می گوید : زندگی پیشکشی است ، برای شاد زیستن و در جایی دیگر می فرماید : کسی که شادی را پاک می کند ، روان آدمیان را به بند کشیده است .
18- حکیم ارد بزرگ شادی را ستایش می کند اما نه آن شادی ای که موجب هجو و هزل گردد او می گوید : شادی کجاست ؟ و خود پاسخ می دهد : جایی که همه ارزشمند هستند . آری حکیم از طرفداران بزرگ شادی محسوب می شوند و به روشنی می گوید : اگر پایکوبی و شادی نباشد ، جهان را ارزش زیستن نیست .
19- حکیم ارد بزرگ از مدافعان سرسخت جشن و بزم نوروز هستند و می گویند : با نوروز هر سال ، دوباره زاده می شویم و در جایی دیگر می فرمایند : جشن و بزم نوروز با تار و پود زمین و آدمیان آمیخته ، نوروز ، آغاز بیداری ، دگرگونی و زایش است .
20- حکیم ارد بزرگ یک آزادیخواه است و می گوید : «آزادی باجی به مردم نیست ، چرا که حق و داشته آنهاست» و در جایی دیگر می گوید : «کسی که آزادی می جوید ، زندانی برای اندیشه های دیگر نمی گسترد» . حکیم بزرگ تاکید می کند که : «آزادی بدون داشتن رسانه های آزاد ، شوخی خنده آور است» و باز معتقد است که : «آزادی ، بدون از خودگذشتگی ، ناکارا و ناتوان است» و سخن آخرش در این باره اینگونه است که تنها راه رسیدن به آزادی آگاهیست .
21- حکیم ارد بزرگ از غربزدگان و شیفتگان کشورهای دیگر بیزار است و می گوید : « آدم های کوچک ، همواره سنگ کشورهای دیگر را به سینه می زنند . » و تاکید می کند که : « آنکه به سرنوشت میهن و مردم سرزمین خویش ، بی انگیزه است ، ارزش یاد کردن ندارد . »
22- حکیم ارد بزرگ درباره عشق می گوید : دلدادگی و عشق ، همچون توفان ، سرزمین غبار گرفته وجود را پاک می کند و انگیزه رشد و باروری ، روزافزون می گردد البته حکیم درباره عشق هم خردمندانه ابراز نظر می نماید و در جایی دیگر می گوید : هیچ گاه دلدادگی و عشق به همدم را پاینده مپندار و از روزی که دل می بندی ، این نیرو را نیز در خویش بیافرین که اگر تنهایت گذاشت ، نشکنی و اگر شکستی ، باز هم ناامید نشو ، چرا که آرام جان دیگری در راه است
23- حکیم ارد بزرگ "آرزوها" را پیش نیاز رسیدن به "آرمان" می داند و می گوید : «آرزوهای خویش را ارزشمند بدان ، که توان پرواز تو ، به سوی آرمانهاست» حکیم امید را برآیند داشتن آرمان بزرگ می داند و می گوید : «آرمان بزرگ ، همواره زاینده امید است» .
24- حکیم ارد بزرگ باور دارد که « رَد راستی ، رَد خویشتن است .» و باز می گوید : هیچگاه ، از راستی و درستی خویش آزرده مباش ، چرا که در انتهای هر رویداد ، پیروزی از آن توست . حکیم معتقد است که خردمندی و برخورد عاقلانه با رویدادهای مختلف زندگی ، موجب پاکی روزافزون آدمها می شود : «خردورزی ، آدمیان را پاک خواهد نمود »
25- حکیم ارد بزرگ توقع بیش از حد از دیگران را اشتباه می داند و می گوید : «آدمها را آنگونه بخواهیم که هستند ، نه آنگونه که می خواهیم »
26- حکیم ارد بزرگ راه رسیدن به بزرگی را اینگونه نشان می دهد که : «اگر می خواهی بزرگ شوی ، از کردار نیک دیگران فراوان یاد کن » و «تنها با از خودگذشتگی برای دیگران ، می توان جاودانه شد»
27- حکیم ارد بزرگ به کسانی که دیگران را خوار و کوچک می خوانند اینگونه هشدار می دهد که : « خوار نمودن هر آیین و نژادی ، به کوچک شدن خود ما خواهد انجامید»
28- حکیم ارد بزرگ درباره روشنفکران قلم به مزد اینگونه می گوید که : « دیدن روشنفکران خودفروخته ، چندش آورتر از دیدن زنان بدکاره است .»
29- حکیم ارد بزرگ درباره آدمهای توانمند اینگونه می گوید که : «مردمان توانمند ، در میان جشن و بزم نیستند . آنها هر دم ، به آرمانی بزرگتر می اندیشند و برای رسیدن به آن ، در حال پیکارند .» و در جایی دیگر می گوید : «آدمهای ماندگار ، تنها به آرمان می اندیشند » و باز می فرماید : «همیشه در پی سرنوشتی بهتر برای خود باش ، توان آدمی را پایانی نیست »
30- حکیم ارد بزرگ درباره رنج و سختی می گوید : «روزهای سخت ، گامهای آینده ما را استوارتر و تندتر می کند .» و باز در این باره می گوید : «سختی و رنج ، باید در درون ما نیرو و انرژی حرکت به سوی خوشبختی و نیکروزی را فراهم آورد .» و باز می فرماید : «دوستی با رنج ها و درد ها ، مانند دوستی با دشمن ستیزه جوست ، باید بر ناراستی ها تاخت که این تنها راه ماندگاریست .»
31- حکیم ارد بزرگ درباره گیتی نظرات جالب و منحصر به فردی دارد و می گوید : «جهان را آغاز و انجامی نیست ، آنچه هست ، دگرگونی در گیتی است . ما دگرگونی در درون گیتی را زایش و مرگ می نامیم . ما بخشی از دگرگونی در گیتی هستیم ، دگرگونی که در نهان خود ، پویش و شکوفایی را پیگیری می کند . بروز آینده ما ، بسیار فربه تر از امروز خواهد بود ، ما در درون گیتی ، در حال پرتاب شدن هستیم ، پرتاب به سوی جایی و نمایی که هیچ چیز از آن نمی دانیم ، همان گونه که در کودکی از این جهان هیچ نمی دانستیم . میدان دید ما ، با همه فراخنایی خود ، می تواند همچون شبنمی کوچک باشد بر جهانی بسیار بزرگتر از آنچه ما امروز از گیتی در سر می پرورانیم ، پس ، گیتی بی آغاز و بی پایان است » و باز می گوید :«گیتی زایشگر است ، پویشی آرام در همه گونه های آن ، دیده می شود .»
32- حکیم ارد بزرگ درباره ابر انسانها می گوید : «مردان و زنان کهن ، با مهربانی در بین مردم سرزمین خویش ، همبستگی و دوستی می آفرینند » و باز می فرماید : «مردان و زنان کهن ، با مهر همه زندگی خویش را به دیگران می بخشند »
33- حکیم ارد بزرگ درباره ارزش وفاداری زنان می گوید : «فداکاری زنان ، بسیار با ارزشتر از دلیری در مردان است »حکیم بزرگ در مورد ارزش همکاری زنان در رستاخیزهای اجتماعی چنین جمله ایی دارند : «. رستاخیزهای مردمی ، بدون همراهی زنان دلیر ، ناممکن است چرا که زن ، پرچمدار وارستگی ، پاکی و از خودگذشتگی است»
34- حکیم ارد بزرگ معتقد است لزوما پدران دانا و نیرومند ، نمی توانند فرزندانی همچون خود داشته باشند : «این دیدگاه درست نیست که بپنداریم مرد توانا ، فرزندی همچون خود خواهد داشت .»
35- حکیم ارد بزرگ بر این باور است که نباید نام بستگان فوت شده خویش را بر فرزندانمان بگذاریم : «. از گردش زمانه آموختم که نباید نام مردگان خویش را بر زندگان بگذاریم »
36- حکیم ارد بزرگ با رفتار والدینی که برای فرزند خود از کودکی شغلی را انتخاب کرده و مداوم به او می گویند دکتر و مهندس شود شدیدا مخالف است و می گوید : «هرگز به کودکانتان نگویید ، پیشه آینده اش چه باشد ، همواره به او ادب و ستایش دیگران را آموزش دهید ،چون با داشتن این ویژگیها ، همیشه او نگار مردم و شما در نیکبختی خواهید بود و اگر اینگونه نباشد ، هیچ پیشه ای نمی تواند به او و شما بزرگی بخشد .» حکیم بزرگ در جایی دیگر می فرماید : « فرزند بی ادب ، هر روز برای پدر و مادر ، نکبت و زشتی هدیه می آورد .»
37- حکیم ارد بزرگ به کسانی که از کاخ های بزرگان تاریخ سرزمین خود ، خرده می گیرند و ساخته های آنان را کاخهای ستم می نامند می گوید : «چگونه بر کاخ های فرمانروایان گذشته خرده می گیریم ؟ این کاخ ها نماد و نگار سرزمین ما ، در برابر دیگر سرزمینها بوده است . در ارزیابی گذشته ، باید دیدی فراخ داشت »
38- حکیم ارد بزرگ به مردم می گوید دولتمردانی را انتخاب کنند که در کودکی در فقر و سختی نبوده اند :«هیچگاه فرمانروای خویش را ، از میان کسانی که کودکی و جوانی خویش را در رنج ، تنگدستی و سختی بوده اند ، برنگزینید ، چرا که آنان همواره در پی بازپس گیری غرور و روان نابود شده خود و همچنین انتقام از گذشته هستند » و در مورد همراهی یا فرمانروا می فرماید : «مردمی که فرمانروای نیک خود را ، در برابر یورش بیگانگان تنها می گذارند ، شایسته بردگی هستند .»
39- حکیم ارد بزرگ درباره انتخابات جملات بسیار زیبا و خاطره انگیزی دارد در نسخه 1384 کتاب سرخ حکیم ارد بزرگ می گوید : « انتخابات ، مکان شعبده بازی دیوان سالاران نیست » و زمانی که در سال 1388 نامزد انتخابات ریاست جمهوری "میرحسین موسوی" طی اولین بیانیه خود پس از انتخابات به شعبده بازی در آن اشاره کرد بسیاری سخن او را متاثر از این جمله حکیم ارد بزرگ دانستند و جالب است که بدانیم این موضوع در انتخابات سال 1392 نیز به شکلی دیگر رخ نمود و آنهم وقتی بود که خبرگزاریهای فارس و مهر و به دنبال آن بسیاری از نشریات و سایت های اینترنتی خبر زیر را منتشر نمودند :
[ با نزدیک شدن به ایام انتخابات و تاکید عناصر ضد انقلاب مبنی براینکه شعبده دیگری در راه است یک رستوران زنجیره‌ای در اقدامی عجیب در فیش‌های صادره خود برای مشتریان در بخش کلام بزرگان جمله ای را به نقل از <ارد بزرگ> مبنی براینکه <انتخابات مکان شعبده بازی دیوان سالاران نیست> یادآور می‌شود میرحسین موسوی نامزد شکست خورده انتخابات دهم ریاست جمهوری در اولین بیانیه خود پس از اعلام نتایج از سوی دستگاه‌های مربوطه از واژه ((شعبده بازی دست اندرکاران انتخابات و صدا و سیما)) استفاده کرده بود ]
جالبتر خواهد بود که بدانیم بمرور واژگان "شعبده بازی در انتخابات" به بخشی از ادبیات سیاسی ، سیاستمداران و ژورنالیستها تبدیل شد و همچنان در مقالات و نوشته های طیف های گوناگون سیاسی دیده می شود .
جمله ایی دیگر از کتاب سرخ حکیم ارد بزرگ : « مردمداری ، بهترین خوی دولتمردان نیک است » .
40- حکیم ارد بزرگ همواره در کتاب سرخ ، به ارزش پیران و ریش سفیدان اشاره می کند و می گوید : « در تباری که کهنسالی نیست ، آرامش به سختی پیدا می شود .» و هشدار می دهد : « آنانکه تیشه به ریشه بزرگان سرزمین خویش می زنند ، خود و فرزندانشان را بی پناه ساخته اند » و باز در این باره می گوید : « گِره هایی که به هزار نامه دادگستری باز نمی شوند ، به یک نگاه و ندای ریش سفیدی گشاده می گردند » و در نهایت حکیم بزرگ به این حقیقت اشاره می نماید که : « نخستین گام بهره کشان کشورها ، در آغاز نابودی بزرگان آنهاست و سپس تاراج دارایی شان » .
41- حکیم ارد بزرگ تولید و کارآفرینی را یک ارزش مهم می داند و می گوید : « کارآفرین ، زندگی آفرین است ، پس آفرینی جاودانه بر او » و باور دارد که بدون کار آفرینی فقر از میان نمی رود و می گوید : « کارآفرینی را یک ارزش راستین بدانیم ، تا تهی دستی از میان برود» حکیم بزرگ معتقد است که تولید و سرمایه گذاری در سرزمین نا آرام جایی ندارد او در اینباره می گوید : « پول و سرمایه ، در سرزمین ناآرام ، جایی ندارد » و باز می گوید : «رسانه های تشویشگر و گروه های غوغا آفرین ، کارآفرینان و سرمایه گذاران را فراری می دهند » و هشدار می دهد : « کشوری که دارای سرمایه گذاری و کارآفرینی نیست ، توان نگهبانی از دستاوردهای آرمانی و میهنی خویش را ندارد » و راه درمان و گذر به سوی توسعه همه جانبه را اینگونه بیان می دارد : «آرامش رسانه ایی ، افزایش شادی های مردمی و هنجارها و قوانین درست دولتی ، توان سرمایه گذاری و کارآفرینی را بیشتر می کند » .
42- حکیم ارد بزرگ درباره ارزش آدم های بزرگ و برآزنده واژگان بسیار به یاد ماندنی و زیبایی دارند :« پرهای خون آلود برآزندگان ، نما و نوای آزادی آیندگان است » و یا این جمله : « ویرانه کاخ های برآزندگان هم ، هزاران گهواره امید بر بستر خویش دارد » و باز می گویند : « برآزندگان شادی را ، از بوته آتشدان پر اشک ، بیرون خواهند کشید » .
43- حکیم ارد بزرگ سخنی دارند بدین مضمون : « بیچاره مردمی که قهرمان ندارند» این سخن دقیقا جمله مقابل سخنی از گالیله است که می گوید : «بیچاره مردمی که نیاز به قهرمان دارند» اگر این دو جمله را در اینترنت جستجو کنید به نتایج جالبی خواهید رسید . یک دانشجو در اینباره می نویسد :
[ استادمون امروز در آخر کلاس ، برای جمع بندی حرفاش گفت : به قول گالیله:بیچاره مردمی که نیاز به قهرمان دارند !
هدی که یکی از همکلاسی های باهوش کلاسمونه هم تند و سریع گفت : بیچاره مردمی که قهرمان ندارند !
آقای دکتر ... با بی تفاوتی گفت : خانم محبی ! این نظر شخصی شماست !! و خواست از کلاس بره بیرون که هدی گفت : این جمله من نیست ، این جمله حکیم ارد بزرگ در کتاب سرخ است
استادمون هم گفت : من نه نظریه قاره کهن حکیم و نه کهکشان اندیشه و نه حتی جملاتش را قبول ندارم ... و هدی هم گفت : این نظر شخصی شماست !
استاد بد اخلاقمون آتیش گرفت : وایساد و با صورت و گوش های سرخ ، نیم ساعت هر چی فحش و دری وری به دهنش می رسید به حکیم ارد بزرگ داد !
من هم که عاشق افکار ارد بزرگم داغون شدم چند بار دستم رو بردم بالا که به استاد بگم بابا ول کنین چرا بحث رو شخصی کردین ! چرا بجای استدلال نظری ، فحش میدین ؟! اما آقای به اصطلاح دکتر بی ادب نزاشت حرفمو بزنم ...
وقتی که در کلاس رو محکم کوبید و رفت همکلاسی ها دور صندلی هدی که اشک دور چشای قشنگش جمع شده بود رو گرفتن و می گفتن انتقام ما رو از این مردک گرفتی ! دم حکیم گرم !!! یکی از پسرای کلاس گفت : ارزش قهرمان رو الان می فهمیم دو ترمه این جناب استاد پدر هممون رو در آورده اما امروز پدر خودش درآمد چون ما قهرمانی مثل خانم محبی داشتیم . هدی خندش گرفت جالب بود چشماش پر اشک اما لبهاش می خندید ...
آره به قول حکیم ارد بزرگ : بیچاره مردمی که قهرمان ندارند . ]
44- حکیم ارد بزرگ به "گل همیشه بهار" علاقه بسیاری دارند این علاقه را در جملات ایشان نیز می توان دید : « گل زرد رنگ همیشه بهار ، سرشار از مهر است ، می توان با دادن شاخه ایی از آن ، پیمان زناشویی بست » و البته حکیم در کتاب سرخ بر ارزش ازدواج های ساده بارها سفارش کرده اند همانند این جملات : « پیمان زناشویی آسان ، ارزشمند است » و یا این جمله « پیمانهای زناشویی ، با جشن های بزرگ و ولخرجی های دروغین ، پایدار نمی گردد » و در نهایت این سخن : « سخت نمودن پیمان زناشویی به نام ارزش نهادن به سنت ها درست نیست » .
45- حکیم ارد بزرگ درباره محیط زیست جملات بسیاری دارند که نشان دهنده حساسیت ایشان در این مورد است : «زمین به ما می گوید : گهواره شادیتان خواهم بود ، اگر دوستم باشید » و این سخن : « نابود کنندگان زمین ، زندگی خویش و فرزندانشان را کوتاه می سازند » و یا این جمله : « دارایی یک کشور ، تنها در بانک ها نیست ، گونه های گیاهی و جانوری ، دارایی بسیار با ارزشتری است » و حکیم بزرگ هشدار می دهند :«گریزی از بازگشت کنش های ما نیست ، آنچه بر زیست بوم خویش جاری ساخته ایم ، خیلی زود دامن گیرمان خواهد شد» .
46- حکیم ارد بزرگ از تنهایی بیزار است او می گوید : « تنهایی ، سم کشنده زندگی است » و یا :« سنگینی یاد غم ها را ، با تنهایی دو چندان می کنی ، به میان آدمیان رو و در شادمانی آنها شریک و همراه شو ، لبخندهای آدمیان ، شکوفه های امید را در دلت بارور می سازد» و یا این جمله آگاهی بخش : « روان زخمی ، در تنهایی ، عفونی و خطرناک می گردد ، باید وارد گروه های فعال اجتماعی و شاد شد » و در برابر دیدگاه هایی که انسان را به تنهایی فرا می خوانند می گوید : « بدترین اندیشه ها ، روان ما را به تنهایی و خلوت فرا می خوانند ، آدمیان باید درکنار هم ، شاد باشند و برای پیشرفت و امنیت سرزمین خویش ، کوشش کنند » .
47- حکیم ارد بزرگ پیرامون خود در کتاب سرخ می گوید : « اُرُد ، یک ایرانی است ، نام شناسنامه ایی او مجتبی شرکاء می باشد . در شهر مشهد زاده شد ، پدرش محمد تقی شرکاء فرزند بابا ، از شهر شیروان در خراسان شمالی ، او مردی بسیار نیک و مهربان بود تا آخرین زمان زندگی ، دل به کانون گرم خانواده اش داشت . مادر اُرُد ، فاطمه جاهد طبسی از ایل قشقایی شیراز ، او زنی دانش آموخته و دلسوز بود که همه عمر برای رشد فرزندان دلبندش کوشش نمود . اُرُد سه برادر به نام های مرتضی ، مصطفی و مجید دارد و سه خواهر به نام های فروغ ، ملیحه و الهه ، او یک زندگی زناشویی ناموفق داشت این زندگی زناشویی 5 سال به طول انجامید و حاصل آن دختری به نام غزاله است ، غزاله از 4 سالگی با پدر زندگی می کند . ارد دیگر هیچگاه ازدواج ننمود و تمام زمان خود را صرف تربیت فرزند و نوشتن اندیشه هایش کرد . شادی بر لب بام خانه اُرُد ننشست ، اما همواره برای همگان پیک شادی ، دوستی و مهر بوده است ، آنچه او دوست داشت از او گرفته شد پس او ماند و مشتی سخن و دلی هزار پاره . آری اُرُد واژگانی شد به دهان همگان ، آدمیان هزاردستان سخنان او شدند ، او خود در زندان سرد تنهایی و امید برای بالندگی سرزمین مادری ، تا کدام خنجر زهرآگین ، پرنیان تن و واژگان او را بشکافد و به این داستان غم انگیز پایان دهد» حکیم بزرگ هدف خویش از ارایه اندیشه هایش را اینگونه بیان می دارد :« سخنان و جملات اُرُد ، پنداشت ها و دلنگرانی های او ، برای آیندگان است » و پیامش برای همه انسانها : « پیام اُرُد برای جهانیان ، زندگی در سایه مهربانی ، آزادی و شادی است » .
48- حکیم ارد بزرگ در مورد اهل هنر می گوید : « خردمندان و هنرمندان ، سازندگان آینده اند » و البته هشدار می دهد :« هنرمندان ، شاعران و نویسندگان افسرده و غمگین ، دروازه های شکست را بر روی سرزمین خویش باز می کنند » .
49- حکیم ارد بزرگ درباره قدرت خاطرات می گوید : « اگر خاطره شیرینی برای خود نسازیم ، یاد خاطرات غمناک گذشته ، روان ما را از پا در خواهد آورد » و باز می گوید : « با سفر ، یاد رخدادهای هولناک را کمرنگ کنیم » .
50- حکیم ارد بزرگ در مورد غم به نکات بسیار مهمی اشاره می کند و می گوید : « تباهی زندگی ، برآینده کاشتن تخم غم است » و این سخن « از مردم غمگین ، نمی توان ، امید بهروزی و پیشرفت کشور را داشت » و یا این جمله هشدار آمیز : «اندوه گذشته را نباید خورد ، که بیماری ساده را ، کشنده می کند » و در نهایت این کلام که : «غم ، سیاهچال توانایی هاست » .
در اینجا بخشهای از سخنان دوستان و دشمنان حکیم ارد بزرگ تقدیم می گردد :
حکیم ارد بزرگ از زبان دوستداران او :
احمد شاه مسعود می گوید :
من و ارد [حکیم ارد بزرگ ایرانی] زاده یک سرزمین بزرگ هستیم .
احمد شاه مسعود چند ماه پیش از کشته شدنش می گوید : هنگامی که نوشته های ارد دانا را می خوانم می بینم آرزو هایم را نوشته است .
بی نظیر بوتو می گوید :
ما با کشورهای منطقه و بخصوص ایران ، اساطیر ، فرهنگ و تاریخی مشترک داریم من هم همانند بزرگانی نظیر "اقبال لاهوری" و "ارد بزرگ" تمایل دارم کشورهای ما بر اساس فرهنگ و ریشه های مشترک هر روز بیشتر از پیش به هم نزدیک شوند .
دکتر شبرنگ عطایی (پژوهشگر و محقق افغانستان) می گوید :
ارد بزرگ اسطوره عصر درعرصه وحدت دوباره فرهنگ والای پارسی درمنطقه است . پارسی زبانان امروز بیشتر از هر وقت بوجود شخصیت هایی چون ارد در ایران و شکوه شهید گشته احمد شاه مسعود در افغانستان که دوست و همفکر ارد بزرگ بود ضرورت دارند .دولت ها و مردم فرهنگ دوست ارین باید نظریه های این دو شخصیت تاربخ عصر حاضر را در عمل پیاده کنند.
فرزانه شیدا (ادیب و سراینده ایرانی مقیم کشور نروژ و نویسنده کتاب یازده جلدی بُعد سوم آرمان نامه حکیم ارد بزرگ ) می گوید :
چیزی که انسان نیازمند آن در طول راه سفر عمر خویش است و در درون « خویش» خود همواره در این باور زندگی میکند که امید و آرزو را می توان رنگی از حقیقت داد و بر اساس خواسته های زندگی خود گام برمی دارد و در راه سرنوشت انسان می بایست فانوس وچراغی از سخنان *ارد بزرگ ,این عالم بزرگ اندیشه را در سیاهی های دنیای ناشناخته ای که به شناخت آن نیازمندیم به همراه داشته باشد وحتی کلمه به کلمه ی آنرا به خاطر و دل بسپارد و هر کجا در جائی و منطقه ای از زندگی دچار سستی و نا امیدی شد به مرور دوباره ی افکار و ایده های حکیم ارد بزرگ بنشیند چرا که تمامی این جملات طلائی و این پندهای زّرین به «معرفت انسانی »در میدان خرد یک به یک , جنبه علمی و کاربردی ثابت شده ای را در علوم پایه زندگی داراست و بر این اساس می توان «*حکیم ارد بزرگ را اسطوره راه و اندیشه » نامید.
شکوهه عمرانی (فعال اجتماعی کشور سوییس ، شاعر و مترجم کتاب آرمان نامه ارد بزرگ به زبان فرانسوی) می گوید :
اندیشه ها و افکار ارد بزرگ بسیار متعالی است و امیدوارم روزی خواسته های وی در مورد همگرایی ، اتحاد و حقوق تاریخی به مرحله ی اجرا در آید و آنروز روز سربلندی و غرور هر فرد ایرانی و وطن دوست خواهد بود و بازگشت ایران به عظمت و شکوه دیرین و بازیابی جایگاه واقعی خویش در دنیا . بسیار خوشوقتم که موفق به ترجمه ی بخشی از سخنان ارد بزرگ گردیدم .
الیان ایژن هیر (رئیس انجمن هنری ارت کلوب و رئیس انجمن دفاع از منافع منطقه ی شامپل در شهر ژنو - کشور سوییس) می گوید :
در بین سخنان ارد بزرگ ، هنگامیکه از صلح و هارمونی برای همگان صحبت می کند بیشتر بر دلم نشسته است .
نیما اسماعیل پور (شاعر ، پژوهشگر و مولف کتاب رهایی بی نقص) می نویسد :
بزرگمردی که کلامش از خردی ناب و خالص سرچشمه می گیرد و ھمیشه سعی دارد از زھدان ھستی رازی تازه و با طراوت به دنیا آورد تا به ادراک آدمی تفکری درست و پویا ھدیه کند که این خاصیت بزرگان تاریخ است نکتهء بسیار مھم در سخنان این بزرگوار این است که کمترین و یا شاید ھیچ تناقضی در گفتار وی مشاھده نمی کنیم بی شک پشت پردهء این افکار پرسشگری ھای بسیاری نھفته است که به گفته خود او پرسشگری حس کودکانه ای است که تا پایان زندگی باید ھمراھش داشت .
آدمی تنھا زمانی دربند رویدادھای روزمره نخواھد شد که در اندیشه ایی فراتر از آنھا در حال پرواز باشد . "ارد بزرگ" ...
اندیشه پروازگر است جایی فرودش آوریم که زیبایی خانه دارد . "ارد بزرگ"
مسعود اسپنتمان (پژوهشگر و نویسنده کتاب میهن نامه ی ارد بزرگ) می نویسد :
درباره ی اُرُد بزرگ، گفته ھا بسیارند و ناگفته ھا، بسیارتر
اُرُد بزرگ از آن دسته اندیشمندان است که ریشه ھای بالندگی میھنی خویش را به درستی میشناسد. سپس دل شما را نشانه گرفته و درست به ھمانجا میزند. اُرُد شما را با آنچه از آن برآمده اید آشنا میسازد، روانتان را با خاک میھن می آمیزد و در برآیندی با آسمان آن، عشق به ایران را در ھستی تان روان میسازد.
اُرُد یگانه است؛ این گفته را باور دارم، به سادگی، چون اُرُد، دومی ندارد. او راھی را برگزیده که آمیخته با اسطوره ھا از زمان و زمین فراتر میرود؛ و در این بی زمانی و بی زمینی، تردستی ھایی میکند که شعبده نیست.
اُرُد دلاورانه، ریش سفیدان را به جایگاه برین برمیکشاند و بر دیوانسالاران واپسگرا نفرین میفرستد. او بیش از ھمه ی ما میداند که باختری بودن و خاوری بودن با بھتر بودن یکی نیست، که این را به تجربه و با کار دریافته است ... اُرُد بزرگ ھنوز ھست، با ما می ماند و خواھد ماند، شاید تا ھمیشه؛ پس چه لزومی دارد که زیر تیغ تشریح، اندیشه ای چنان تنومند چون اندیشه ھای اُرُد را واکاویم و از پی و رگ آن نمونه برداریم. شاید بھتر باشد تا با او روان شویم و از چشمه ی زلال اندیشه اش، نھال خویشتن خویش را آبیاری کنیم ..
حکیم ارد بزرگ و دشمنانش :
دشمنان حکیم ارد بزرگ به پنج دسته کلی تقسیم نمود :
1- بهائیت و فراماسون ها (چنانچه در برخورد سایت ویکی پدیا با مقاله حکیم ارد بزرگ مشاهده آن بودیم )
2- تجزیه طلبان ایران ( پان تورکهای ایران و ... ) کسانی که مخالف تحقق نظریه قاره کهن هستند
3- کمونیست های ایران و افغانستان ( هواداران نجیب الله ، بازماندگان حزب وطن افغانستان که کینه دیرینه ایی نسبت به احمد شاه مسعود و تاجیکان دارند ).
4- دوستداران جهانی سازی (کسانی که مخالف نظریه "کهکشان اندیشه" ارد بزرگ هستند و در واقع به دنبال تحقق نظریه دهکده کوچک جهانی می باشند) .
5- دشمنان تاجیک ها و فارس زبانان افغانستان (همانند پشتونهای افراطی افغانستان ، طالبان و هواداران آنها در عربستان ، امارات متحده عربی و پاکستان )
- دکتر زهرا طباخی در روزنامه وطن امروز در مقاله ایی روشنگرانه با عنوان : ویکی‌پدیا و کلیدواژه‌های بنیادی که در سایت های گرداب ، خبرگزاری مقاومت اسلامی ، جهان نیوز نیز باز نشر شد ، نوشت :
نظام استبدادی و استوار بر رویه غلط اندر غلط ویکی‌پدیا تا آنجا پیش رفته که 3 مدیر ارشد بخش فارسی این دانشنامه حقیقت‌ستیز، خود بهایی هستند! کار به آنجا رسیده که این افراد با استفاده از ابزارهای قانونی ویکی‌پدیا به تقویت پان‌ترک‌ها و باقی جدایی‌طلبان در منطقه پرداخته و با حمایت از پشتونهای افغان و ترک‌های افراطی نظریه پیوستگی کشورهای فارسی‌زبان را به سرعت حذف کرده و به اختلافات قومی و قبیله‌ای در مقالات با امتیاز بالا دامن می‌‌زنند. قضایای حول نظریه فلسفی- تاریخی «اُرد بزرگ» در باب پیوستگی کشورهای فلات ایران یکی از بحث‌برانگیزترین حوادث چند سال گذشته ویکی‌پدیای فارسی است که با ریزش جمع بزرگی از کاربران ویکی‌پدیا خاتمه یافت.
- بازماندگان کمونیستهای سابق پیروان نجیب الله نخست وزیر معدوم در حزب وطن افغانستان و بخش پشتون های سنتی نزدیک به امارات متحده عربی و عربستان مهمترین دشمنان حکیم ارد بزرگ در افغانستان هستند ، آنان حکیم ارد بزرگ را "شیطان بزرگ" می نامند ! و می گویند :
پادشاه شیاطین در ایران کسی نیست جز ارد بزرگ . او مرجع فساد و اختلال در ایران و جهان است. آغشته به جنون تعصب نژادی موهوم و در عین حال از انسانیت بیزار است. نگاه او چنانکه در نظریه قاره کهن اش دیده می شود، آفت بار و پرتعفن است. بسیاری از شیاطین ایران، افغانستان رشد ظاهری خود را مدیون فتنه او میدانستند و میدانند. ارد بزرگ با سخنان و نظریات شیطانیش روح امید و زندگی را از قلب و روح جوانان و نسل امروز ایران و افغانستان پاک نموده در عوض تخم نفرت، کینه، نفاق، شقاق و فساد را کشت میکند ارد بزرگ دوست رژیم ... ایران دشمن جوانان است.
به این آدرس ها نگاه کنید : سایت حزب وطن افغانستان ، سایت مصالحه ملی افغانستان ، سایت آزادی
دشمنان حکیم ارد بزرگ در حزب وطن می گویند :
ارد بزرگ ، احمد شاه مسعود را ترغیب نموده بود تا افغانستان را دوباره به ایران ملحق نماید دلیل ادعای خود را نیز این جمله شهید احمدشاه مسعود می دانند که گفته بود : « من و ارد زاده یک سرزمین بزرگ هستیم .» کمونیستهای افغانستان می گویند : « نشریات بیشمار از طرف دستگاه ... ایران در وصف بزرگ نمایی و فیلسوف بودن ارد بزرگ این بنیان گذار تفتن و شقاق کشورهای دری زبان و تاجکی زبان افغانستان و تاجکستان چاپ و به مشتریان دائمی اندیشه های این شیطان بزرگ منحیث آئین نامه و دستور ارسال و پست میگردد، که صدها نسخه آن در پنچشیر، بدخشان، خواجه بهاوالدین ولایت تخار، اندراب ولایت بغلان و جوزجان و اکنون کابل، بامیان، هرات، فراه و نیمروز یافت و موجود است و برای نوکرانش قابل احترام و اجرأ است ، دوست نزدیک او با احمد شاه مسعود بود ؟!!! »
(لازم به ذکر است که موسس حزب وطن افغانستان نجیب الله ، نخست وزیر پیشین است که پس از مرگ وی ، همسرش فتانه نجیب سعی دارد با حمله به حکیم ارد بزرگ و دوستدارانش در جنبش شمال افغانستان دوباره حزب وطن را احیاء کند ناگفته نماند که اکثر اعضای کنونی حزب وطن همان زیر دست های نجیب الله در اداره خدمات امنیت دولتی "خاد" می باشند که زمانی با کارکشته ترین کارشناسان شوروی سابق مبارزین راه آزادی افغانستان را شکنجه می کردند)
عمق کینه دشمنان حکیم ارد بزرگ را در جملات زیر می توان دید :
« بی شک ارد بزرگ، برجسته ترین کارشناس و طراح تجزیه افغانستان در حال حاضر در دستگاه ... ایران است که هم ردیف و هم طبق با جنرال حمید گل پاکستانی بوده - تا کنون در دهها کتاب، وجیبه، دستور به اشکال گوناگون به طرح نظریات و افکار او مبنی بر الحاق خراسان افغانستان با خراسان اشغال شده ایران ، تجزیه قسمت های از افغانستان و الحاق آن با ایران و به افغانستان گسیل و ارسال گردیده است- از دوستانش می توان به احمد شاه مسعود، لطیف پدرام، بصیر کامجو، درویش دریا دلی ، رحمت الله بیژند پور، بشیر بغلانی، نجم الدین کاویانی، فرید مزدک، امان الله استوار، فضل احمد طغیان، پیکارگر، اسد الله کشتمند، رسول رهین، احمد ولی مسعود، تورن اسماعیل، مخدوم رهین، مسعود خلیلی، عنایت الله شهرانی، خواجه بشیر احمد صدیقی، محبوب الله کوشانی، واحد فیضی، نادیه فضل، همزه واعظی، دستگیر پنجشیری و جان محمد پنجشیری نام برد اشاره کرد. »
علی احمد قندهاری از رهبران پشتون های تندرو افغان (نزدیک به امارات متحده عربی) می نویسد :
احمدشاه [احمد شاه مسعود] یک جنایتکار و خائن بود و جماعت در پرده نشین "ارد بزرگ"[حکیم ایرانی] هم فکر می کنند قوم افغان بر می گردد به دونیم صدسال پیش و استانی از ایران می گردند .
علی احمد قندهاری در جای دیگری می گوید : نقشه شوم عوض کردن نام افغانستان به خراسان از زمان مسعود جنگ سالار بیشتر رواج پیدا نموده ، نباید مانند صنف اولی ها با این فرزندان ناخلف افغانستان برخورد کنیم مقاله و تحریر های بسیاری نوشته شده اما فکر می کنم ریشه این حرفها از فریبخوردگان افکار آدمهایی مانند ارد بزرگ باشند باید سارنوالی و ستره محکمهً افغانستان جلو چنین حرکات ماجرا جویانه را بگیرند. محترمان باور کنید این آدم های مرفوع القلم که حرجی بر آنها هم نیست ، می خواهند قوم ما را نابود کنند این قلم ها به بیراهه میروند افغانستان را می خواهند با همه عقده شان از هم بپاشند .
باید به این اهانت ها و ناسزا ها و نوشته ها ، دهها و صدها مطلب دیگر از دشمنان حکیم ارد بزرگ را نیز افزود .... این برخوردهای تند با حکیم بزرگ ایران در زمانه ایی رخ می دهد که هیچ گاه هیچ یک از رسانه های رسمی کشور کوچکترین اشاره ایی به این موضوع نکرده اند ... و این جای پرسش دارد ... آیا باید همواره ما شاهد حمله به بزرگترین اندیشمند حال حاضر ایرانزمین باشیم ؟ ...
اوجالان ساوالان (از تجزیه طلبان مورد حمایت دولت آذربایجان که زیر نفوذ مستشاران صهیونیستی اداره می شود) می گوید :
هیچ می دانید مدتهاست که فردوسی و «ارد بزرگ» محبوب دلهای ... حکومت فارس-شیعه شده است؟آیا می دانید که اینها مدتهاست«نص صریح شاهنامه فردوسی» را به مثابه کتاب مقدس ما «لاریب فیه» می دانند و از دویست سال پیش همراه با استادان اعظمشان همچون «سرجان ملکم پلید فراماسون انگلیسی »در محافل سری فراماسونی شان «شاهنامه خوانی» و «تفسیر شاهنامه» برای درست کردن تاریخ و شاخ و برگ دادن به هویت جعلی و استعماری فارسی-ایرانی برگزار کرده و می کنند؟
مهرزاد (از مخالفین نظریات حکیم ارد بزرگ و مدافع نظریه دهکده کوچک جهانی مارشال مک لوهان کانادایی که از افسران پیمان ناتو بود) می گوید :
حکومت ... هم که دیگر از دست حکومتهای عربی خسته شده است .... سعی دارد برای خودش متحدانی دیگر گردهم آورد که البته دراین مورد با آقای ارد بزرگ هم عقیده است.
آقای احمدشاه مسعود از دوستان نزدیک جمهوری اسلامی وآقای اردبزرگ است . سیاست غربزدایی و بدبینی نسبت به غرب ، وجه اشتراک دیگر آقای ارد بزرگ با جمهوری اسلامی است .
برلین
26 آبانماه 1392
